Almanya Çocuk Yetiştirme Sürelerinin Değerlendirilmesi
ALMANYA ÇOCUK YETİŞTİRME SÜRELERİNİN TÜRKİYE AÇISINDAN DEĞERLENDİRİLMESİ VE EMEKLİLİK
Almanya çocuk yetiştirme süresi konusunda öncelikle şunu ifade etmekte fayda bulunmakta. Çocuk yetiştirme süresi başvuru sırasında öz-üvey evlat ayrımı yapılmamaktadır. 31.12.1920 tarihinden sonra doğmuş ve en az bir çocuğunu Almanya’da yetiştirmiş olan öz anne-babalar, evlatlık alan anne-babalar, üvey anne-babalar veya çocuğun bakımını üstlenenler (büyükanne-büyükbaba veya akrabalar) çocuk yetiştirme sürelerinden faydalanabilmektedir.
Özetle ifade edecek olur isek bu haktan,
- Çocuğu Almanya’da yetiştiren anne ve babalar, üvey anne ve babalar,
- Çocuğun bakımını üslenen büyük anne veya büyük baba
- Akrabalar yararlanabilmektedirler.
Çocuk yetiştirme sürelerinden çocuğun bakımı ile ağırlıklı olarak ilgilenen ebeveyn faydalanabilmektedir. Çocuğun bakımının hem anne hem de baba tarafından eşit şekilde üstlenilmesi halinde kural olarak anneye bu hak tanınmaktadır. Çocuk yetiştirme süresinden babanın faydalanmak istemesi halinde, hem annenin hem de babanın bu konuda mutabık olduklarını beyan etmeleri gerekmektedir.
Bu durumda;
- Çocuk yetiştirme sürelerinden çocuğun bakımı ile daha çok ilgilenen ebeveyn,
- Çocuğun bakımı ile annenin ve babanın müştereken ilgilenmesi halinde ise çocuk yetiştirme sürelerinden anne faydalanabilmektedir.
- Çocuk yetiştirme sürelerinden babanın yararlanmak istemesi halinde annenin ve babanın birlikte beyanda bulunmaları gerekmektedir.
Türkiye Cumhuriyeti ile Federal Almanya Cumhuriyeti Arasındaki Sosyal Güvenlik Sözleşmesinin 2. maddesinde sayılan mevzuatlardaki sigortalılık hallerinden birine tabi olarak ya da isteğe bağlı sigortaya prim ödeyerek veya 5510 sayılı Kanunun 41. maddesinde sayılan hizmet sürelerini anılan maddeye göre borçlanarak tamamlama hakları bulunmaktadır.
Türkiye-Almanya Sosyal Güvenlik Sözleşmesi’ne göre Türkiye’deki hizmet sürelerinin birleştirilmesiyle eksik kalan süreler 60 aya tamamlanabilmekte ve Almanya’daki sigortalılık süresi karşılığında kısmi aylık da bağlanabilmektedir.
Ayrıca, çocuk yetiştirme süresinden faydalanarak emekli aylığına hak kazanan kişinin vefatı durumunda geride kalan hak sahiplerine de dul/yetim aylığı bağlanabilmektedir.
Almanya çocuk yetiştirme süresinin ülkemizde emekliliğinizi iki yönden değerlendirmek gerekmekte. Ülkemiz ile Almanya arasındaki sosyal güvenlik sözleşmesi yönüyle 01.01.1986 tarihi sonrası doğumlarınızdaki çocuk yetiştirme süresi başlangıç tarihi olarak ülkemizce mahkemesiz olarak kabul edilmektedir. Çocuk yetiştirme başlangıç tarihinize göre prim, sigortalılık süresi ve emekli yaşı buna bağlı olarak düşmektedir. Ayrıca yurtdışı borçlanma yönüyle de 18 yaş sonrası çocuk yetiştirme, süreleriniz ve analık dönemi hesaba katılarak borç tahakkuk cetveli verdiğiniz belgeye göre değerlendirilmektedir. Şu anda SGK Kurumu uygulamalarında Almanya çocuk yetiştirme süresinin yurtdışı borçlanma yönüyle başlangıç kabul edilip erken emekli olma yönündeki siz Avrupalı Türklerin talebi ikili sosyal güvenlik sözleşmesi dışında yapılan bir işlem şeklinde değerlendirilerek emekli aylık talepleri koşul yerine gelmedi denilerek ret edilmektedir. Konu yargıya taşınmaktadır. Konuyla ilgili iki farklı kararın gündemi meşgul ettiğini görmekteyiz.
Ev kadınların çocuk yetiştirme süreleri için Alman Rant Sigortasına girişlerin ülkemiz bakımından başlangıç kabul edilmesi için talepler artmış tır. Menfi yönden çıkan Yargıtay 21.HD’nin E. 2013/1920 K. 2013/2329 T. 13.2.2013, E. 2013/5849 K. 2013/7166 T. 10.4.2013, E. 2012/21515 K. 2012/20690 T. 21.11.2012 kararlarında (Kazancı İçtihat Bankası) “Yurtdışında iken fiili ( eylemli ) çalışması bulunmadığı halde o ülkenin sosyal güvenlik mevzuatına göre yapılan yardım niteliğindeki ödemeler Türk Alman Sosyal Güvenlik Sözleşmesine Ek Sözleşmenin 29. maddesinin 4.bendi anlamında yurtdışında çalışma olarak nitelendirilmeyeceğinden 506 Sayılı Kanunun 108 ve 5510 Sayılı Kanunun 38.maddesine göre ülkemizde sigortalılık başlangıç tarihi olarak kabul edilemez. Somut olayda, davacının 8.9.1981 talihinden itibaren “Gebelik/Analık Koruması” ve “ Çocuk Yetiştirme” sebebiyle sigorta kapsamına alındığı ve fiili eylemli ) çalışmasının bulunmadığı anlaşılmakla 18 yaşını doldurduğu 13.03.1984 tarihinin ülkemizde sigortalılık başlangıç tarihi olarak kabulü mümkün değildir gerekçelerine yer verilmiştir” denilerek verilen Bozma kararlarına karşı direnme kararları bulunmadığından konu 21.Hukuk Dairesi bakımından kabul edilmez hale gelmişti.
Diğer yandan sosyal güvenlik davalarından sorumlu bir diğer mahkeme olan Yargıtay 10.H.D. çocuk yetiştirme sürelerinin “…uzun vadeli sigorta kollarından olan malullük, yaşlılık ve ölüm Sigortalarından Alman Rant Sigortasına giriş niteliğinde bir sigortalılık süresi olup olmadığı USULÜNCE ARAŞTIRILMALIDIR. Yapılacak araştırma neticesi, rant sigortası kapsamında bulunmadığının anlaşılması halinde … rant sigortasına giriş tarihi…belirlenmeli …” denilerek Bozma kararı verilmiştir(10 HD E.2013/12676,K.2013/17632, 27.09.2013 Kaynak Corpus içtihat bankası).
Şayet aynı konulardan sorumlu iki farklı daire karalarında direnirler ise Hukuk Genel Kurulu konuyu açıklığa kavuşturacak ve yerel mahkemeler ile ilgili dairelerin izleyeceği yolu belirleyecektir.
Buradaki açmaz ülkemizde sadece doğum borçlanmasının olması buna karşın Almanya’da olduğu gibi çocuk yetiştirme sigortası ülkemiz sosyal güvenlik sisteminde yer almamasıdır. Her ne kadar ülkemiz ile Almanya arasındaki sosyal güvenlik sözleşmesinde 01.01.1986 günü sonrası çocuk yetiştirme süreleri başlangıç olarak kabul edilmekte ise de yurtdışı borçlanma yönüyle değerlendirilmemekte.
Avrupalı Türkler olarak siz bayan okuyucularımızın ülkemiz ve Almanya’da sigortalılık süreniz var ise Almanya çocuk yetiştirme süresini akit ülke olan Türkiye ülkemiz içerisinde uygulanmakta olan 2829 sayılı Kanuna göre hizmet birleştirmesi yapıyor gibi değerlendirip emeklilik koşulu yerine gelmiş ise SSK,BAG-KUR ve Emekli Sandığı’nda geçen hizmetinize bağlı kısmi veya tam emekli aylığı bağlanır. Sizlere ikili sosyal güvenlik sözleşmesine göre kısmi sözleşme aylığı bağlanmış ise tam aylığa çıkarmak için çocuk yetiştirme, analık gibi sürelerinizi pek tabi ki borçlanmanız mümkündür.