Türkiye de Emeklilik ve Tarihçesi
TÜRKİYE'DE EMEKLİLİK YAŞI
Ülkemizde sosyal güvenlik bilinci ve yeni sigorta kollarındaki gelişmelere paralel olmak üzere emeklilik yaşı konusunda değişik tarihlerde düzenlemelere gidildiğini görmekteyiz. Sürekli olarak Avrupalı Türkler emeklilik yaşı konusunda tereddütte düşmekte. Bu konuda haklı oldukları aşağıda bilginize arz ettiğim emeklilik yaşı konusunda sürekli kanun değişiklikleri sizlere ışı tutacaktır.
İlk düzenleme 01.08.1964 tarihli Resmi Gazete yayımlanarak yürürlüğe giren 506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanunda;
Madde 60 - ( 11/7/1964 tarih ve 506 sayılı Kanunun hükmüdür.
- Yaşlılık aylığından yararlanabilmek için sigortalının:
a) Kadın ise 55, erkek ise 60 yaşını doldurmuş olması,
b) En az 25 yıldan beri sigortalı bulunması,
c) En az beş bin gün malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi ödemiş olması şarttır.
Böylece yasa da ilk değişiklik kadınlar lehinde yapıldı.
Kadın çalışan 55 yaşında emeklilik hakkını kazanıyor. Erkek için aranan yaş şartı 60 olarak korunuyor.
Kanundan 5 yıllık bir süre geçtikten sonra yasa bir defa daha değişime uğruyor.(23.10.1969)
Madde 60 - (23/10/1969 tarih ve 1186 sayılı Kanunun hükmüdür.)
- Yaşlılık aylığından yararlanabilmek için sigortalının:
a) Kadın ise 50, erkek ise 55 yaşını doldurmuş olması ve en az 5 bin gün malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi ödemiş bulunması veya,
b) Kadın ise 50, erkek ise 55 yaşını doldurmamış olmakla beraber en az 25 yıldan beri sigortalı bulunması ve bu süre zarfında en az 5 bin gün malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi ödemiş olması ve yazılı talepte bulunması şarttır.
Burada kanunla birlikte yaş ortadan kaldırılıyor 25 yıllık kadın ve erkek için sigortalık süresi korunuyor. Kadın ve Erkek de yaşlarda 5 yıllık yaşlılık aylığında süreden indirime gidiliyor.
1969 yılında SSK Kurum aktüeryal açıdan açık vermeye başlıyor.
24 Ocak 1980 Kararlarında Sosyal Güvenlik açıkları artık Hazineden borçlanma yolu ile karşılanmaya başlandı. Bunun üzerinde kanuni düzenlemeler ardı ardına gelmeye başlayıp açığı kapatma yolu arandı.
Madde 60 fıkra bir bend (A) (6/3/1981 tarih ve 2422 sayılı Kanunun hükmüdür.)
- Sigortalının:
Kadın ise 50, erkek ise 55 yaşını doldurmamış olmakla beraber, kadın
ise 20 erkek ise 25 yıldan beri sigortalı bulunması ve en az 5000 gün,
Malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi ödemiş olması şarttır.
1981 yılında değişiklik ile 25 yıllık sigortalılık süresi kadınlarda 20 yıla çekildi.
24.12.1985 yılında 3246 sayılı yasa ile aşağıdaki maddeler yürürlüğe konuldu.
506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanununun değişik 64 üncü maddesinin (a) bendindeki kadın ise 50,erkek ise 55 yaş şartı, sigortalılık süresinin başlangıcı
1 Ocak 1990 tarihinden sonra olanlar için kadın ise 55, erkek ise 60 yaş olarak uygulanır. Şeklinde düzenlendi.
Geçici Madde 64 ile emeklilikte kademeli geçiş düzenine geçildi.
İlk Kademeli geçişin maddeleri:
Yaşlılık aylığına hak kazanabilmek için sigortalının kadın ise 20,erkek ise 25 yıldan beri sigortalı olması ve en az 5 000 gün malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi ödemiş bulunması şarttır.
Kanunun yürürlüğe girdiği tarihte:
- En az 15 yıl (dahil) sigortalılık süresi bulunanlara, 506 sayılı Kanunun
60 ıncı maddesine göre istekleri halinde yaşlılık aylığı bağlanır şeklinde düzenledi.
a) 10 (dahil) - 15 yıl sigortalılık süresi bulunanlara, kadın ise 41, erkek ise 46 yaşını,
b) 5 (dahil) - 10 yıl sigortalılık süresi bulunanlara, kadın ise 43, erkek ise 48 yaşını,
c) 5 yıldan az sigortalılık süresi bulunanlar kadın ise 45, erkek ise 50 yaşını,
Tamamladıkları tarihten itibaren istekleri halinde yaşlılık aylığı bağlanır.
Böylece kanun 1965 yılındaki haline 20 yıl sonra dönüldü. Kadın sigortalı:55 erkek sigortalı:60 yaş tabidir.
20.02.1992 yılında ise 3774 sayılı yasa ile kadın ve erkekte yaş haddi kaldırıldı. 1981 yılında yayınlanan 2422 sayılı kanun esas alınarak sosyal güvenlikte erken emeklilik dönemi yeniden başlatıldı.
Bu arada sosyal güvenlik açıkları büyürken emekli aylıkları da küçülmeye başladı.
08.09.1999 Tarihinde 4447 sayılı kanunda emeklilikte kademeli geçişe tekrar dönüldü.
Geçici Madde 81- (Ek: 25/8/1999-4447/17 md)
Geçici madde Anayasa Mahkemesinde iptal edildi. Bu defa da 23.05.2002 tarihinde 4759 sayılı kanun ile Geçici madde 81 yürürlüğe konuldu.
Bu kanunla 08.09.1999 ilk defa sigortalı olan kadın iştirakçi:
58 yaş 7000 gün; erkek sigortalı 60 yaş:7000 işgününe tabii oldu.
Yeni Düzenleme ve Bizi Bekleyen 65 Yaş
30 Nisan 2008 tarihinden sonra ilk defa bu Kanuna göre sigortalı sayılanlara; kadın için 58 ve erkek için 60 yaş olan yaş haddi;
1) 1/1/2036 ilâ 31/12/2037 tarihleri arasında kadın için 59, erkek için 61,
2) 1/1/2038 ilâ 31/12/2039 tarihleri arasında kadın için 60, erkek için 62,
3) 1/1/2040 ilâ 31/12/2041 tarihleri arasında kadın için 61, erkek için 63,
4) 1/1/2042 ilâ 31/12/2043 tarihleri arasında kadın için 62, erkek için 64,
5) 1/1/2044 ilâ 31/12/2045 tarihleri arasında kadın için 63, erkek için 65,
6) 1/1/2046 ilâ 31/12/2047 tarihleri arasında kadın için 64, erkek için 65,
7) 1/1/2048 tarihinden itibaren ise kadın ve erkek için 65,
olarak uygulanacak
Özetle belirtmek gerekir ki ilk defa Reformun Yürürlük Tarihinden Sonra sigortalı olacak erkekler için emeklilik yaşı 2036 yılına kadar 60, 2036 yılından itibaren ise kademeli olarak artacak ve 2044 yılında 65’e ulaşacaktır.
Avrupalı Türklerde Emeklilik Yaşı
Ülkemizde emeklilik yaşınız yukarda ifade ettiğim yasalara göre hesap edilse de 20 ülke ile yapılan sosyal güvenlik sözleşmesine göre akit ülkede sigorta başlangıcınız ülkemiz sigorta başlangıcı kabul edildiğinden uygun koşullarda emekli olmanız mümkün olmakta. Pozitif bir ayrımcılığa tabi tutulduğunuzu rahatlıkla anlamak mümkün. Aynı uygulamanın yurtdışı borçlanmasında da davasız olarak bulunduğunuz ülkelerde ki sigorta başlangıcının, Almanya’da çocuk yetiştirme süresinin başlangıç olduğunu görmekteyiz.